Ο επί
ένα έτος πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ παρουσίασε προ ολίγων ημερών την νέα
στρατηγική εθνικής ασφαλείας των ΗΠΑ. Εμβληματικό χαρακτηριστικό αυτής της νέας
στρατηγικής είναι ότι η Ρωσία και η Κίνα από «εχθροί» που ήταν στο παλαιότερο
αντίστοιχο δόγμα του Μπάρακ Ομπάμα, τώρα πλέον αναγορεύονται σε «ανταγωνιστές»
οι οποίοι αμφισβητούν την αμερικανική εξουσία, επιρροή και συμφέροντα,
προσπαθώντας να διαβρώσουν την αμερικανική ευημερία.
Στο
νέο δόγμα των 55 σελίδων αναφέρονται επιγραμματικά τα εξής: «Οι ΗΠΑ πρέπει να
επανεξετάσουν τις πολιτικές των δυο
τελευταίων δεκαετιών, πολιτικές που βασίζονταν στην υπόθεση ότι η ένταξη και η
δέσμευση των αντιπάλων σε διεθνείς θεσμούς και στο παγκόσμιο εμπόριο θα τους
μετατρέψουν σε αξιόπιστους εταίρους. Ως επί το πλείστον η υπόθεση αυτή
αποδείχθηκε ως ψευδής». Η νέα στρατηγική εθνικής ασφαλείας περιλαμβάνει μια
ατζέντα για τον εμπορικό πόλεμο και μια σειρά εσωτερικών οικονομικών πολιτικών
στην βάση εθνικών προδιαγραφών ασφαλείας, οι οποίες αποσκοπούν στην τόνωση της
πολιτικής «America First».
Στο έγγραφο σημαντικό θέμα εθνικής ασφαλείας θεωρείται
η καταγγελία των εμπορικών και κλιματικών συμφωνιών, καθώς και η αναβάθμιση της
πυρηνικής συμφωνίας με το Ιράν. Επίσης στο πλαίσιο της πολιτικής «America First» ζωτικής σημασίας θεωρούνται τα θέματα μεταναστευτικής
πολιτικής στην βάση της επίκλησης της αμερικανικής κουλτούρας και των αξιών του
αμερικανικού έθνους. Χαρακτηριστικά στο
έγγραφο αναφέρεται ότι «θα υπερασπιστούμε τον εαυτό μας και την χώρα μας, όπως
ποτέ δεν το έχουμε πράξει έως τώρα».
Ο
σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας του Τραμπ στρατηγός εν αποστρατεία McMaster, ο οποίος σύμφωνα με πληροφορίες έπαιξε πρωταγωνιστικό
ρόλο στην σύνταξη και διαμόρφωση του νέου δόγματος, σε ομιλία του στο βρετανικό
think tank « Policy Exchange» ανέφερε τα εξής: «Επιστρέψαμε στον ρεαλισμό της
γεωπολιτικής μετά από διακοπές που είχαμε με την ιστορία την περίοδο μετά τον
Ψυχρό Πόλεμο». Ο McMaster με την δήλωση του αυτή
προφανώς παραδέχεται ότι μετά από 25 χρόνια αδιάλειπτων αμερικανικών πολέμων
που ακολούθησαν την διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης, οι ΗΠΑ δεν κατάφεραν να
αντιμετωπίσουν την προσπάθεια της Ρωσίας και της Κίνας να επιβεβαιώσουν την
επιρροή τους σε περιφερειακό και παγκόσμιο επίπεδο. Σύμφωνα με τον McMaster λοιπόν η γεωπολιτική
των ΗΠΑ που εκφράζεται μέσω της νέας στρατηγικής εθνικής ασφαλείας θα πρέπει
στο εξής να βασίζεται στον ρεαλισμό.
Η νέα
στρατηγική του Λευκού Οίκου δίνει έμφαση στην εσωτερική οικονομία ως πυλώνα της
ευημερίας του αμερικανικού λαού, θεωρεί ζωτικής σημασίας την μεταναστευτική
πολιτική και αναγνωρίζει τον κεντρικό ρόλο των υπερδυνάμεων στην διεθνή πολιτική.
Ο Τραμπ βαπτίζει την εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ ως «ρεαλιστική βασισμένη σε
αρχές» (principled realism), αν και για πολλούς αυτό υποκρύπτει ενδείξεις
ειλικρινούς ιμπεριαλισμού. Η εν λόγω στρατηγική εθνικής ασφαλείας έχει σαφώς
συνταχθεί σε μη διπλωματική γλώσσα, κάτι που οφείλεται στο γεγονός ότι ο
πυρήνας των συνεργατών του Τραμπ αποτελείται από πρώην στρατηγούς.
Αυτό που ο
Τραμπ αποκαλεί «principled realism» είναι η αντίληψη ότι οι ΗΠΑ ανταγωνίζονται πλέον (μετά
την διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης) με υπερδυνάμεις όπως η Ρωσία και η Κίνα και
αυτός ο «ανταγωνισμός» απαιτεί ρεαλιστική αντιμετώπιση των γεγονότων στην
διεθνή σκηνή και όχι πολιτικές «υπεροχής» (supremacy) που ακολουθούσε η Ουάσιγκτον έως πρόσφατα.
Γ. Λιναρδής